27.09.2025 w ramach Dni otwartych gościliśmy w Filii Gdańskiej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku na ul. Mariackiej 42.
Dr Jan Daniluk i dr Magdalena Staręga przeprowadzili rozmowę panelową pt. „Trudny wiek XIX w Gdańsku…?”.
O czym rozmawiali paneliści?
Szeroko pojęte XIX stulecie w historii Gdańska jest nadal okresem nienależycie nie tylko przebadanym, ale przede wszystkim nie dość spopularyzowanym. Choć w ostatnich latach na rynku pojawiło się szereg prac – naukowych monografii i opracowań zbiorowych, tłumaczeń tekstów literackich, czy nawet reprintów leksykonów i przewodników – wiele zagadnień odnoszących się do Gdańska z lat 1814‒1914 jest praktycznie nierozpoznanych.
Tymczasem drugi chronologicznie okres panowania pruskiego w dziejach Gdańska, którego ramy wyznacza z jednej strony powrót Gdańska w granice Królestwa Prus, a z drugiej symbolicznie (wszak Gdańsk był częścią Królestwa Prus do 1918 r., a państwa niemieckiego do 1920 roku) wybuch I wojny światowej, obfitował w szereg procesów, wydarzeń czy inwestycji, które na trwałe zmieniły funkcjonowanie, rolę i oblicze miasta, a także warunki życia jego mieszkańców.
Czy zasugerowana w tytule „trudność” w odniesieniu do Gdańska XIX wieku faktycznie miała miejsce? Jeśli tak, to jakie były jej przyczyny oraz jakie objawy? Czy wokół XIX-wiecznego Gdańska funkcjonują jakiekolwiek stereotypy? Wreszcie, z jakimi wyzwaniami muszą zmagać się współcześni badacze zajmujący się dziejami Gdańska w wymienionym okresie?
Dr Jan Daniluk – historyk, adiunkt na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego (Zakład Historii Gdańska, Pomorza i Regionu Bałtyckiego). Prowadzi też niemal od samego początku wykłady na studiach podyplomowych Gedanistyki. Pasjonat i badacz historii regionalnej, głównie Gdańska oraz Sopotu (XIX–XX w.). Zajmuje się także historią powszechną lat 1890–1945, ze szczególnym uwzględnieniem II wojny światowej oraz dziejów Rzeszy Niemieckiej. Bada i popularyzuje ponadto historię hazardu. Strona domowa: www.jandaniluk.pl
Autor m. in.: „Narodziny miasta. Miniatury o wilhelmińskim Gdańsku” (1890–1914), Gdańsk 2024; „Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku” (1920–1939), Gdańsk 2022; „Miasta skoszarowane. Gdańsk i Sopot jako garnizon Wehrmachtu w latach 1939–1945”, Gdańsk 2019, „SS w Gdańsku, Wybrane zagadnienia”, Gdańsk 2013.
Dr Magdalena Staręga – historyczka sztuki, muzealniczka, nauczycielka akademicka. Absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Stypendystka m.in. Tajnego Archiwum Państwowego Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie i Instytutu Herdera w Marburgu. Laureatka Nagrody Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa. Autorka publikacji poświęconych architekturze gdańskiej oraz dziedzictwu Stoczni Gdańskiej. Od 2011 roku zatrudniona w Europejskim Centrum Solidarności, od 2021 związana także z Instytutem Historii Sztuki UG.
Dziękuejmy wszystkim przybyłym za zainteresowanie i liczne pytania, Jan Daniluk – Historyk i @Magdalena Staręga za arcyciekawą rozmowę, a @Zbigniew Walczak za perfekcyjne przygotowanie nam przestrzeni do rozmowy.
Fot. Jan Mróz
