Tydzień temu 12.07.2025 dr Andrzej Hoja – historyk, archiwista, kurator, oprowadził nas po wystawie poświęconej mieszkańcom Pomorza Gdańskiego służącym w niemieckim wojsku w trakcie II wojny światowej pt. „Nasi chłopcy”.
Temat dla jednych oczywisty, dla innych, jak się okazało – nie. Dlatego dziękujemy twórcom wystawy, że spopularyzowali go, a wywołując tak liczne dyskusje dali do myślenia, czy w dwóch zdaniach da się zamknąć historię całego regionu zarówno z perspektywy historyczno-społecznej, jak i indywidualnej.
Jak kurator wystawy zachęcał do udziału w oprowadzaniu? Przeczytajcie sami:
„W 2025 roku przypada osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej. Mimo upływu tak długiego czasu i zmian ustrojowych, które w tym okresie miały miejsce, mieszkańcy Pomorza Gdańskiego w dużym stopniu postrzegają największy w historii konflikt zbrojny z perspektywy centralnej Polski. Nie posługują się „swoją” pamięcią. Albo przynajmniej funkcjonują tu one dwie – ta oficjalna oraz ta lokalna. Ta druga często obowiązuje jednak jedynie w zaufanych kręgach takich jak rodzina czy najbliżsi. Nierzadko nieprzekazywana kolejnym pokoleniom, naturalnie zamiera.
Wystawa ukazuje jeden z aspektów ostatniej wojny, tak różny na Pomorzu od tego, co prezentuje edukacja formalna i polska kultura pamięci. Przyglądamy się na niej służbie mieszkańców naszego regionu w niemieckim wojsku w okresie drugiej wojny światowej. Wskazujemy przyczyny zjawiska, przebieg służby i jej skutki. Ekspozycja jest też opowieścią o często skomplikowanych losach tych, którym przyszło przywdziać niemiecki mundur. Jest próbą odpowiedzi na wiele pytań o przeszłość, które rodzą się w pomorskich rodzinach. Stanowi w końcu reakcją na panującą często ciszę i niewiedzę. Istotnym aspektem wystawy jest ukazanie pamięci o tytułowym doświadczeniu, zarówno tej w przestrzeni publicznej, jak i w miejscowych społecznościach czy rodzinach oraz zmiany w jej funkcjonowaniu na przestrzeni ostatnich dekad”.
Dr Andrzej Hoja od 2011 roku związany z instytucjami muzealnymi z Pomorza jako kurator w Pommersches Landesmuseum w Greifswaldzie, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum II Wojny Światowe w Gdańsku, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie czy Muzeum Gdańska, gdzie koordynuje także działania Gdańskiego Archiwum Historii Mówionej. Od 2023 roku ekspert w Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie.
