Na pewno pamiętacie Anię Bałutę, germanistkę, egzaminatorkę Instytutu Goethego. Ania prowadzi własny blog jako Poli Ann (poli-ann.blogspot.com) i stronę facebooka, gdzie znajdziecie ją pod tym samym pseudonimem. Ania, jedna z najbardziej aktywnych czytelniczek biblioteki Centrum Herdera, znowu przeczytała jedną z naszych książek, która zainspirowała ją do napisania o niej kilku słów. Aniu, podziwiamy Cię za aktywność i pisarskie zacięcie!
„Spieltrieb“ to powieść napisana przez Julię Zeh, którą określiłabym mianem powieści psychologicznej, której akcja jest poplątana. Język książki nie jest łatwy. Poetyckie zdania, malownicze i często zaskakujące porównania wymagają od czytelnika uwagi, jednak gdy czyta się w skupieniu, lektura wciąga. Początkowo nieco wolno rozwijająca się fabuła z biegiem czasu wzbudza coraz większe zainteresowanie i sprawia, że chce się czytać dalej, by dowiedzieć się co się wydarzy.
Główna bohaterka ̶ czternastoletnia, inteligentna, utalentowana i nad wyraz dojrzała Ada musi odnaleźć się w nowej szkole. Jako że początki są trudne, jej przypadek łatwy nie jest. Nie ma nowego kręgu przyjaciół. Wręcz nie pasuje do swoich dziecinnych i rozpieszczanych równolatek. Jednak po jakimś czasie przyciąga uwagę kolegów swoim ciętym językiem oraz faktem, że dyskutuje z nauczycielami jak równy z równym.
Gdy poznaje osiemnastoletniego chłopaka imieniem Alev, jest nim w jakimś stopniu zachwycona. Chłopak jest bezczelny, pewny siebie, cyniczny i uwielbia obserwować i oceniać ludzi. Ma też swoją teorię dotyczącą instynktu. Uważa, że życie to gra i że ludzie są tak naprawdę pionkami i na ich działania może mieć wpływ inny człowiek.
Teoria chłopaka prowadzi tych dwoje do uknucia spisku, którego ofiarą jest pewien nauczyciel. Spisek ten wywołuje kolejne nieoczekiwane zdarzenia, które wymykają się spod kontroli.
Zakończenie powieści jest dla czytelnika zaskakujące i tu ukazuje się talent autorki. Czytelnicy, którzy interesują się psychologią i chętnie analizują ludzkie działanie, powinni być lekturą usatysfakcjonowani. Autorka kreśli przed nami galerię różnych osobowości, walczących ze swoimi demonami, którzy szukają miejsca w swoim życiu i niekoniecznie są dobrymi ludźmi.
Książkę rozumiem jako obraz pewnej grupy osób. Oczywiście, tutaj akcja rozgrywa się w szkole, ale sądzę, że takie sytuacje mogłyby wydarzyć się również w innych miejscach. W końcu młodzież i dorosłych, żyjących obok siebie możemy spotkać wszędzie. Fakt, że powieść toczy się w jednym z gimnazjów sprawia, że historia zdaje się być jeszcze bardziej interesująca. Jednak czytelnik czyni rozważania, czy aby na pewno coś takiego mogłoby być mieć miejsce.
Książka pokazuje nam, że życie nie jest czarno-białe. Człowiek jest tego świadomy, a mimo to jest zaskoczony, gdy okazuje się, że nasza egzystencja ma wiele odcieni szarości. I to sprawia, że powieść ta jest warta przeczytania.
Anna Bałuta
„Spieltrieb“ von Juli Zeh ist ein Roman, den ich als einen psychologischen Roman beschreiben würde und dessen Handlung wie ein Netz geflochten ist. Die Sprache ist nicht leicht. Poetische Sätze, malerische und oft unerwartete Vergleiche verlangen von dem Leser viel Aufwand und Konzentration, aber wenn man den Roman ganz liest, wird man in die Handlung gezogen. Am Anfang entwickelt sich diese bisschen zu langsam, aber im Laufe der Zeit führt sie den Leser zu einem solchen Moment, in dem er weiter pausenlos lesen will, um zu erfahren, was später noch passiert.
Die Hauptfigur ̶ vierzehnjährige, intelligente, begabte und sehr reife Ada muss sich in einer neuen Schule zurechtfinden. Da aller Anfang schwer ist, scheint es nicht so einfach zu sein. Sie hat keinen neuen Freundeskreis. Sie passt nicht zu ihren kindischen und verwöhnten Gleichaltrigen. Im Laufe der Zeit aber zieht die neue Schülerin die Aufmerksamkeit anderer Schüler auf sich selbst auch dadurch, dass sie mit Lehrern wie ein Gegner diskutieren kann.
Wenn sie einen achtzehnjährigen Jungen ̶ Alev kennenlernt, ist sie gewissermaßen von seiner Persönlichkeit beeindruckt. Der Junge ist frech, selbstbewusst, zynisch und liebt Andere zu beobachten und zu beurteilen. Er erzählt Ada von seiner Theorie von Spieltrieb. Er glaubt, das Leben sei ein Spiel und Menschen seien Spielfiguren wie in einem Brettspiel, deren Handeln andere Menschen beeinflussen könnten. Alevs Theorie führt die Jugendlichen zu einer Verschwörung, deren Opfer ein Lehrer ist. Diese Verschwörung verursacht weitere, unerwartete Ereignisse, die außer Kontrolle geraten.
Das Ende des Romans ist für den Leser überraschend und hierbei kann man das Talent der Schriftstellerin sehen. Die Leser, die sich für Psychologie interessieren, die das menschliche Handeln analysieren mögen, sollen mit dem Roman zufrieden sein. Hier schildert die Autorin eine Galerie von verschiedenen Persönlichkeiten, die gegen innere Dämonen kämpfen, die nach ihrem Platz im Leben suchen und die nicht unbedingt gute Menschen sind.
Das Buch verstehe ich als Bild einer bestimmten Gruppe der Menschen. Natürlich die Handlung spielt sich in der Schule ab, aber ich glaube solche Situationen könnten auch auf anderen Plätzen passieren. Teenager und Erwachsene, die nebeneinander leben, gibt es ja überall. Die Tatsache, dass sich alles im Roman im Gymnasium ereignet, macht die ganze Geschichte noch interessanter. Der Leser jedoch macht sich Gedanken, ob eine solche Situation überhaupt möglich wäre.
Im Buch wird gezeigt, dass das Leben nicht schwarz oder weiß ist. Man ist sich dessen bewusst, trotzdem ist man überrascht, wenn es sich herausgestellt, dass unsere Existenz verschiedene Grautöne haben kann. Und das macht den Roman lesenswert.
Anna Bałuta